Displastične promene dojke

Displastične promene dojke

Autor: Dr Aleksandra Pikula

Oktobar je međunarodni mesec borbe protiv raka dojke. Srbija zauzima neslavno drugo mesto po smrtnosti u Evropi od tog opakog oboljenja, koje je u našoj zemlji najrasprostranjenija maligna bolest u žena.

To je i prilika da sa ginekološkog aspekta osvetlimo principe rane detekcije i usmerenja pacijentkinja na adekvatne, složene dijagnostičke i terapeutske procedure, koje ne spadaju u domen ginekologa, a opet ginekolog je jedini specijalista čiji je žena pacijent tokom celog života, koji sagledava ženski organizam u svoj njegovoj složenosti i najčešće lekar koji je prvi na lestvici koja omogućuje samu prevenciju oboljenja dojke.

Dojka je embiološki izdanak znojne žlezde (tj. derivat kože), koji je fiziološki pod direktnim uplivom polnih hormona i uspostavljanjem menstrualnih ciklusa izložen cikličnim promenama, koje su evolutivni proces sisara u pripremi funkcije dojke za eventualnu trudnoću i dojenje.

Prestankom reproduktivne funkcije, dojke ulaze u svoju involuciju, i postaju afunkcionalan organ. Upravo u tim hormonskim perturbacijama tokom reproduktivnog i postreproduktivnog perioda leži jedan od ključnih uzroka pojave tzv. displazija, a i premalignih i malignih promena u dojci.

Displastične promene počinju već u dvadesetim godinama i svaka od faza neusklađenosti estrogena i progesterona može dati fokalne (mestimične) ograničene, promene koje uglavnom daju osećaj napetosti i bolnosti i mogu se napipati kao dvodimenzionalna zadebljanja, bolno osetljiva, koja se javljaju nekoliko dana pred menstruaciju i traju (individualno) pet do 10 dana.

U drugoj fazi u razvoju displazije, koje ne moraju da se razviju kod svake žene koja ima gore navedene promene, dolazi do formiranja malih cisti do 1 cm, koje ne zahtevaju specijalan tretman, eventualno punkcionu evakuaciju i obavezan citološki pregled, radi iskuljučenja postojanja malignih ćelija. A u poslednjoj, trećoj fazi, kada nastaju trodimenzionalne ciste, isključenje malignog procesa je jako teško, i zahteva složene dijagnostičke postupke, poput ultrazvuka, dopler UZ, mamografije i interventnih dijagnostičkih postupaka - aspiracione citologije, punkcione biopsije incizione, ekscizione biopsije sa ex tempore analizom tj. brzom analizom neposredno uzetog uzorka tumora.

U našoj praksi su ove dijagnostičke metode vrlo sofisticirane i izvode se rutinski svakodnevno. I u ovom slučaju, ide se na individuaciju i personalizaciju poduhvata, uz prethodnu multidisciplinarnu, konzilijarnu obradu svake pacijentkinje.

Dužnost je svake žene da jednom godišnje uradi osnovnu preventivnu stvar, a to je palpatorni pregled dojke, prilikom sistematskog ginekološkog pregleda.